De Nederlandse schapendoes is een lichtgebouwde, langharige hond met een schofthoogte van 40 tot 50 centimeter, waarbij de schofthoogte van reuen ligt tussen de 43 en 50 centimeter, voor teven is dat 40 tot 47 centimeter. De Schapendoes heeft een dichte vacht met een bepaalde mate van ondervacht. De beharing is lang, minstens 7 centimeter op de achterhand. De haren zijn niet streng recht, maar golven iets.

De schapendoes is een hond met een levendig, alert en moedig karakter. Voor zijn eigen mensen toont hij grote innigheid en trouw. Hij is vrolijk, ondeugend, enthousiast, vriendelijk en temperamentvol. Hij kan gebruikt worden voor hondensport zoals agility. Een consequente opvoeding is noodzakelijk. Schapendoezen houden ervan om tegen iets aan te liggen.